دنتکست 66- peripheral seal zone و نحوه ی برداشت پوسیدگی در ضایعات متوسط و عمیق

بخش ۱: برداشت پوسیدگی و تشخیص لایه‌های دندانی

1.  لایه‌های پوسیدگی دندان:

•   Outer Carious Dentin (لایه خارجی): در این لایه، دنتین شدیداً آلوده بوده و به رنگ قرمز تیره مشاهده می‌شود.

•   Inner Carious Dentin (لایه داخلی): این لایه به دلیل تخریب کمتر، به رنگ قرمز روشن یا صورتی دیده می‌شود.

2.  Turbid Layer (لایه کدر):

•   یک لایه مخلوط با ساختار ناپایدار است که از توبول‌های آلوده تشکیل شده است.

•   این لایه میان Outer و Inner قرار دارد.

3.  Transparent Zone (لایه شفاف):

•   دنتینی که شفاف به نظر می‌رسد و در آن کریستال‌های معدنی (Hydroxyapatite) تجمع یافته است.

•   این لایه در برابر تهاجم باکتری‌ها مقاومت نسبی دارد و جریان مایعات در توبول‌ها را کند می‌کند.

4.  Sub-Transparent Zone (لایه زیرشفاف):

•   لایه‌ای نزدیک به پالپ که رنگ بسیار کمرنگی دارد.

•   حذف این لایه ممکن است به اکسپوژر پالپ منجر شود و نیاز به درمان ریشه پیدا کند.

بخش ۲: معرفی اندیکاتورهای پوسیدگی

1.  تاریخچه استفاده از اندیکاتورها:

•   اولین بار توسط دکتر “Fusayama” معرفی شدند.

•   این مواد با رنگ‌های متفاوت (مانند قرمز و صورتی) لایه‌های مختلف پوسیدگی را مشخص می‌کنند.

2.  تشخیص لایه‌ها با اندیکاتورها:

•   لایه‌های عمیق‌تر (Inner) به رنگ روشن‌تر (صورتی کمرنگ) و لایه‌های سطحی (Outer) به رنگ قرمز تیره دیده می‌شوند.

•   مناطق با استین کمرنگ نشان‌دهنده امکان رمینرالیزاسیون هستند و بهتر است حفظ شوند.

بخش ۳: ابزارهای تشخیصی نوین

1.  DiagnoDent (لیزر فلورسانس):

•   دستگاهی برای شناسایی ضایعات اولیه پوسیدگی از طریق فلورسانس مواد تولیدشده توسط باکتری‌ها.

•   به هر منطقه یک کد عددی اختصاص داده می‌شود که میزان پوسیدگی را مشخص می‌کند.

2.  Combination Techniques:

•   استفاده همزمان از DiagnoDent و Caries Detector Dyes برای تشخیص دقیق‌تر عمق و نوع پوسیدگی.

بخش ۴: تکنیک‌های برداشت پوسیدگی

1.  Peripheral Seal Zone:

•   هدف نهایی، دستیابی به منطقه‌ای بدون استین (رنگ) است که امکان باندینگ پایدار و مقاوم را فراهم کند.

•   این منطقه باید مشابه استحکام دنتین سالم باشد (51.5 مگاپاسکال).

2.  Caries Excavation Guidelines:

•   در عمق 3-4 میلی‌متر از سطح اکلوزال، می‌توان استین‌های کمرنگ را باقی گذاشت.

•   در عمق بیش از 5 میلی‌متر، اگر رنگ قرمز تیره مشاهده شود، باید کاملاً برداشته شود.

•   باقی گذاشتن دنتین سالم (حتی با استین کمرنگ) می‌تواند میزان اکسپوژر پالپ و نیاز به درمان ریشه را کاهش دهد.

3.  Chemo-Mechanical Techniques (مانند Carisolv):

•   شامل استفاده از ژل‌های شیمیایی حاوی سدیم هیپوکلریت و آمینواسیدها.

•   ژل، کلاژن‌های پوسیده را تخریب کرده و با ابزارهای دستی دنتین آلوده برداشته می‌شود.

بخش ۵: استحکام باندینگ در دنتین‌های مختلف

1.  قدرت باند در دنتین دست‌نخورده:

•   دنتین سالم، بالاترین استحکام باند (51.5 مگاپاسکال) را فراهم می‌کند.

2.  قدرت باند در دنتین دمینرالیزه‌شده:

•   Inner Carious Dentin: 25-33 درصد کاهش استحکام.

•   Outer Carious Dentin: 66 درصد کاهش استحکام.

3.  سیستم‌های باندینگ و تأثیر آن‌ها:

•   توتال اچ دو مرحله‌ای: 40-50 درصد کاهش قدرت باند.

•   سلف اچ مایلد: در لایه‌های کم‌عمق موفق‌تر از لایه‌های عمیق.

•   Dual Cure Systems: کاهش مشابه استحکام باند به علت واکنش‌های شیمیایی.

بخش ۶: مشکلات ناشی از MMP (Matrix Metalloproteinase)

1.  اثرات MMP:

•   فعال شدن MMP توسط اسیدهای پوسیدگی، منجر به کاهش 25-30 درصدی استحکام باند در 12 ماه اول پس از ترمیم می‌شود.

2.  غیرفعال‌سازی MMP:

•   استفاده از Chlorhexidine (0.2% – 2%) برای غیر فعال کردن MMP و حفظ استحکام باند.

بخش ۷: سوپر دنتین و نقش آن در استحکام باند

1.  سوپر دنتین (Super Dentin):

•   یک لایه مقاوم به ضخامت 1-1.5 میکرون که توسط برخی سیستم‌های باندینگ Self-Etch Mild ایجاد می‌شود.

•   این لایه مقاومت بالایی در برابر حملات اسیدی و بازی دارد.

2.  باندینگ‌های خاص و ویژگی‌های آن‌ها:

•   Clearfil SE Bond: علاوه بر ایجاد سوپر دنتین، MMPها را خنثی می‌کند.

•   سایر سیستم‌های سلف اچ ممکن است نیاز به مواد اضافی (مانند Chlorhexidine) برای غیرفعال‌سازی MMP داشته باشند.

جمع‌بندی

•   هدف نهایی در درمان پوسیدگی، حفظ دنتین سالم و دست‌نخورده تا حد امکان است.
•   استفاده از تکنیک‌های نوین مانند اندیکاتورها، DiagnoDent و باندینگ‌های مقاوم می‌تواند به حفظ بافت دندانی و کاهش نیاز به درمان‌های پیچیده‌تر کمک کند.
•   در انتخاب روش‌ها باید به عمق پوسیدگی و ویژگی‌های دنتین باقی‌مانده توجه شود.